
Copyright © Pamela Schmatz

Grabenwerkstatt
Een dynamische visie uit de Spitzer Graben.
Op 18 juni hebben wij de wijnen van de Grabenwerkstatt geproefd in het gezelschap van de wijnmakers Franz Hofbauer en Michael Linke, samen met Lorenz Trautsamwieser (wijnbar Bogarl in Weissenkirchen), Peter Mandl (Weingut Stadt Krems en Projekt Höll) en Louis Leitgeb (verkoop bij Vinothek Fohringer in Spitz).
De proeverij vond plaats in een informele setting, waarbij alle deelnemers jonge maar ervaren Wachau-experts zijn. We begonnen met het drinken van twee biertjes, bespraken wat voetbal, en op de achtergrond speelde Michael wat Schlagermuziek. Na ongeveer een half uur gingen we aan tafel om met het echte werk te beginnen: het proeven van de wijnen.
Grüner Veltliner
1. Grüner Veltliner Wachauwerk 2023
- Een prachtige, fruitgedreven Grüner Veltliner. De druiven komen deels uit de Spitzer Graben en deels uit Mautern, aan de andere kant van de Wachau. Deze druiven worden gekocht van een vertrouwde bioboer en vervolgens zelf door Michael en Franz geoogst. Ze kiezen er altijd voor om ook gekochte druiven zelf te oogsten, wat hen onderscheidt in de Wachau. Dankzij deze zorgvuldige aanpak kunnen ze zelfs met minimale interventie zuivere wijnen creëren met een ongekende precisie.
2. Grüner Veltliner Grabenwerk 2023
- Deze Grüner Veltliner is volledig gemaakt van druiven uit de Spitzer Graben, uit wijngaarden die Michael en Franz zelf beheren. Dit proef je terug in de wijn: Grabenwerk is een compacte Grüner Veltliner met veel textuur, met tonen van grapefruitzeste, rijpe gele appel, een lichte reductie, gistige noten en tabakachtige geuren. Het is geen kitscherige, aromatische wijn, maar een Grüner Veltliner die aandacht vraagt en veel teruggeeft. Deze wijn heeft bovendien een goed rijpingspotentieel.
3. Grüner Veltliner Ried Schön 2023
- Bij de Grabenwerkstatt staat de druivensoort nooit op het vooretiket; zij vinden dat de wijngaard voor zich spreekt. Zo hebben ze nooit Grüner Veltliner en Riesling uit dezelfde wijngaard. Ried Schön is een wijngaard met diepe, voedingsrijke bodems en paragneisstenen vanaf een diepte van 35-40 cm. Dit levert een Grüner Veltliner op met ongelooflijke elegantie: kamille, speculaas, rijpe appel, kaneel, een extreme sappigheid en een ziltige mineraliteit. Deze wijn heeft een spanning en balans tussen alcohol, zuurgraad en body die ik nog nooit eerder in een Grüner Veltliner heb geproefd.
4. Grüner Veltliner Ried Brandstatt 2023
- In mijn ogen overtreft Brandstatt zelfs Ried Schön. De wijn heeft diepere kruidige toetsen, intensieve speculaasgeuren, en perfect gerijpte mango in geur en smaak. Dit is de stijl waar de Wachau bekend om staat, maar dan met weinig alcohol, weinig opulentie, maar een geweldige spanning. Ik wist niet dat het mogelijk was om Grüner Veltliner, zo compact maar toch zo complex te maken
Riesling
Nu begint het feest pas echt. Franz en Michael hebben een grote voorliefde voor Riesling. In het begin vond ik hun stijl vergelijkbaar met Duitse Rieslingen, maar inmiddels zie ik dat de Rieslingen van de Grabenwerkstatt uniek zijn. Ze zijn afkomstig van unieke wijngaarden, hebben unieke smaken, en zijn het resultaat van minimale interventie in de kelder en maximale inzet in de wijngaarden. Deze wijnen behoren tot de spannendste ter wereld. Na enkele jaren experimenteren hebben Franz en Michael sinds 2021 hun stijl gevonden, en de wijnen worden elk jaar beter. Nu komt alleen nog de feinschliff met fingerspitzengefühl.
5. Riesling Ried Bruck 2023
- Een relatief florale Riesling met tonen van groene frisse appel, grapefruitzeste en mineraliteit. De wijn heeft nog tijd nodig om zich te ontwikkelen, maar belooft met de tijd nog beter te worden. Hij is strak en knochentrocken, met een scherpe zuurgraad. Het is het beste om deze wijn nog enkele jaren te laten liggen.
6. Riesling Ried Kalkofen 2023
- Wat een wijn! Kalkofen wordt door Michael en Franz ook wel de Hahnenkamm van de Wachau genoemd, met een helling van maar liefst 80%. De wijngaard is moeilijk bereikbaar en wordt met veel inspanning bewerkt. Op de schrale granodiorietgneis groeien hier Rieslingen met veel moeite, wat resulteert in zeer geconcentreerd fruit. Deze zuidelijk gelegen wijngaard geeft wijnen met tropische toetsen van perfect gerijpte mango en ananas, ondersteund door een granietachtige mineraliteit. Kalkofen is op dit moment de beste Riesling om al te drinken uit 2023, maar heeft ook potentie voor tientallen jaren rijping.
7. Riesling Ried Trenning 2023
- Ried Trenning is een Riesling met extreme precisie en elegantie. Dit is de hoogst gelegen wijngaard van de Wachau, en voordat Michael en Franz hiermee begonnen, werd deze niet als belangrijk beschouwd. Inmiddels heeft Trenning twee jaar op een rij de hoogste punten ontvangen van Parker’s Wine Advocate voor een single vineyard en zorgt voor internationale erkenning. De wijn heeft een donkere mineraliteit en is nog terughoudend in zijn fruitexpressie; deze wijn heeft tijd nodig om zijn volledige potentieel te laten zien.
8. Riesling Pfalzwerk 2023
- Michael is oorspronkelijk afkomstig uit de Pfalz, en zowel hij als Franz drinken graag Duitse Rieslingen. De druiven voor deze wijn worden geoogst in Deidesheimer Herrgottsacker, dan gekoeld en de volgende ochtend naar de Grabenwerkstatt in Trandorf getransporteerd. Hier worden de druiven verwerkt zoals alle andere druiven bij de Grabenwerkstatt, maar de vergisting en rijping vinden plaats in een 600-liter Stockinger-vat. Deze wijn is reductiever dan de single vineyards en heeft veel weg van vuursteen. De wijn heeft ook een intense citroengeur, en ik verwacht dat veel sommeliers deze wijn in een blindproeverij zouden kunnen verwarren met een Bourgogne.
Overige Wijnen
9. Neuburger Rohrwerk 2023
- Neuburger is een van de oorspronkelijke druivensoorten van de Spitzer Graben, maar vanwege een ziekte (kurztriebigkeit) steeds zeldzamer. De druif wordt vaak vervangen door Grüner Veltliner of Riesling. Neuburger staat bekend om zijn nootachtige geuren. De Grabenwerkstatt maakt een elegante versie in een gebruikt 600-liter Stockinger-vat met 12,5% alcohol. Dit is naar mijn mening de beste stijl die deze druivensoort te bieden heeft.
10. Grösses Werk 2022
- Grösses Werk werd dit jaar voor het eerst op de markt gebracht. De wijn rijpte in een 600-liter vat en vervolgens nog een jaar in de fles voordat hij werd uitgebracht. Het is een selectie van de schraalste percelen uit de wijngaarden Trenning, Kalkofen en Bruck. In zijn eerste jaar ontving de wijn 98 Parker-punten, waarmee hij met 2 punten verschil als beste wijn van Oostenrijk werd beoordeeld. De wijn is mineralischer dan de gewone Rieslingen en wordt atypisch voor de Wachau geoogst vóór de single vineyards, omdat het hier gaat om sappigheid, precisie en balans. De wijn heeft een ongekende mineraliteit en weerspiegelt niet alleen het potentieel van de Grabenwerkstatt, maar ook van de Spitzer Graben als een gebied met mogelijk het grootste toekomstpotentieel voor Riesling in Oostenrijk.
Na afloop bleven we nog enkele uren zitten en proefden we nog veel wijnen blind, vergezeld van een mooie Jausenbrettl van Franz en Michael. Onder de wijnen in de blind proeverij waren de beste;
Blind geproefd:
- Alessandro Salvano “Outside”
- Charly Rol Zweigelt Côtes Danubiennes
- Felton Road Chardonnay 2014 (Franz heeft hier gewerkt)
- Chateau Margaux 2012
- Als verrassing van Michael: een nog niet op de markt gebrachte Grösses Werk 2023.
De proeverij was zeer leerzaam en indrukwekkend. Deze wijnen zijn uniek en tonen het potentieel van de toekomst van de Spitzer Graben. Dit wijngoed moet je in de gaten houden.